Zo'n grote stap naar een ander leven verandert je als mens, dat is sûr en certain. Ik leef veel meer met de dag dan vroeger, maar de aard van het beestje is halsstarrig en blijkt in de kern weinig kneedbaar.De rentrée, de start van het nieuwe schooljaar, ligt alweer weken achter ons, en ook de herfstvakantie is geweest. Maar deze structuurjunkie heeft nog altijd niet het gevoel vat te hebben op de nieuwe situatie. De oudste gaat nu naar het Lycée in Aubusson en de jongste zit nog altijd op het Collège in Guéret, weliswaar allebei op het internaat dus logistiek gezien zou je zeggen dat het te doen moet zijn, maar het zal je verbazen hoe vaak er dingen tussenkomen die schema's op z'n kop zetten. Dan wordt er weer gestaakt, er vallen om andere redenen lessen uit, de jongste loopt snuffelstage op een andere plek met andere tijden of ik krijg zoals afgelopen week een appje van de oudste dat hij op school van de trap is gestruikeld en zijn enkel heeft verzwikt. Hij moet opgehaald worden en mag met krukken niet op het internaat verblijven omdat de Lycéens onder begeleiding naar de kantine lopen en hij de groep te veel zal ophouden. Een weinig flexibele en niet erg oudervriendelijke reactie, als je het mij vraagt.
Het lijkt wel alsof Nederlanders meer moeite hebben de vele kilometers te accepteren dan de Fransen, vermoedelijk omdat zij altijd in dit grote land gewoond hebben en gewend zijn aan de lange afstanden. Franse ouders doen niet moeilijk over een kilometertje meer of minder, en ook over benzinekosten lijken ze zich niet druk te maken. Wel schrikken sommigen van de honderd euro die we betalen voor een buskaart voor het gehele schooljaar, terwijl wij dat een koopje vinden.
Manu voetbalt tegenwoordig bij de club in Guéret en dat betekent iedere zaterdag naar de hoofdstad van de Creuse voor de competitie; voor een thuiswedstrijd, maar als ze uit voetballen kan dit zomaar in een stad als Châtellerault of Cognac zijn, soms op uren rijden van de verzamelplaats bij de club. Er zijn daarvoor busjes beschikbaar en meestal wordt er geen beroep gedaan op de ouders, maar het komt voor dat Manu op zo'n dag zo'n zeven tot acht uur in de auto zit. Vergelijkbaar met een enkeltje Brabant.
Gelukkig wonen er in deze uithoek nog enkele voetbalfanaten en kunnen we carpoolen. Zo leren we de ouders kennen van een vriendje - ze zitten op dezelfde school, internaat én voetbalclub. Vader is agrariër; moeder staat fulltime voor de klas. Ze hebben nog een dochter op een Lycée in een stad in tegenovergestelde richting en nog een kind op de basisschool in het dorp waar ze wonen. Hoe dan?, vraag ik me af. Hoe regel je dat iedereen op tijd op de juiste plek arriveert zonder jezelf in tweeën of drieën te splitsen. En of het leven niet uitdagend genoeg is, heeft het stel besloten uit elkaar te gaan en vertrekt zij naar een appartement in een andere plaats. Ontzettend verdrietig, ook voor de kinderen, maar je vraagt je toch ook af waar ze de tijd vandaan halen.
Er is altijd baas boven baas. Zo blijkt als ik op een ochtend, als het nog donker is, Viggo af zet bij een busje dat ik recentelijk heb ontdekt dat vlakbij ons huis stopt om de scholieren vervolgens naar een grotere bus naar Aubusson te brengen. Als ik parkeer, schijnen mijn autolichten recht in de ogen van een moeder die ik ken uit onze begintijd in Frankrijk, ruim twaalf jaar geleden. Éen van haar drie kinderen zat samen met Manu op de kleuterschool, en ze bracht onze jongste soms van de school naar de nounou, het oppasadres waar hij in de middagen verbleef. Als dank bracht ik haar toen een zelfgebakken appeltaart op de afgelegen boerderij op een kwartiertje bij ons vandaan. We hebben elkaar lang niet gezien en ze reageert verheugd en is benieuwd hoe het met Manu is. Zelf heeft ze erna nog twee kinderen gekregen en ze vertelt dat deze momenteel in vier verschillende plaatsen op school zitten. Naast de opvoeding van de vijf koters en het huishouden runt ze haar eigen boerderij met veertig koeien, en zit haar man met enkele partners in een boerencoöperatie met honderden runderen. "Hoe regel je dat allemaal"?, stamel ik. "C'est militaire", geeft ze toe en lacht. Dan komt de bus en draait ze haar Citroën Berlingo soepel de weg weer op, terug naar de smoezelige en eenvoudige boerenkeuken uit mijn herinnering waar waarschijnlijk nog een peuter met een slabbetje en een papfles in de box rustig de komst van zijn moeder afwacht.
Gelukkig is er licht aan het einde van de met logistieke uitdagingen gevulde tunnel. Een rijbewijs is in zicht! Sinds december vorig jaar mogen kinderen in Frankrijk al op hun zeventiende hun rijbewijs halen en zelfstandig autorijden. Viggo, zestien jaar, heeft in het voorjaar het theorie-examen gehaald en in de afgelopen maanden de eerste verplichte twintig rijlessen afgerond, en mag nu onder onze begeleiding rijden ('conduite accompagnée'); minimaal drieduizend kilometer gedurende een jaar. Deze kilometers moeten weliswaar zelf bijgehouden worden, en kunnen niet worden gecontroleerd, maar Viggo's rijinstructeur verzekert me dat hij binnen vijf minuten in de gaten heeft of de jongere een substantieel aantal kilometers achter het stuur heeft gezeten. Daarna volgen nog enkele lessen en het rijexamen, en als hij deze haalt mag hij daarna - hij is dan zeventien - zelfstandig autorijden.
Sinds hij de rijlessen heeft, ligt mijn rijgedrag onder een vergrootglas. Ik rijd te hard op een rotonde af, schakel onvoldoende, geef te laat richting aan of hoor dat ik zeker te bang ben om in te halen. Als je merkt dat je puber een discussie wilt winnen en onredelijke argumenten aanvoert, tackel je deze het beste door hem gelijk te geven of er een grapje over te maken. Maar toegegeven, hij heeft hier wel een punt: Mijn rijgedrag is na al die jaren wat sleets geraakt en het rijden in dit landelijke gebied, zonder stoplichten en met nauwelijks andere weggebruikers, werkt gemakzucht in de hand. Rijervaring betekent ook weten wanneer je je aan de regels moet houden en wanneer je de teugels een beetje kunt laten varen, houd ik mijn oudste voor.
Conduite accompagnée is een wonderlijke ervaring. Mijn kind achter het stuur - waar is de tijd gebleven? - Rob ernaast, ik er achter, want in het begin vind ik het doodeng. Vertrouwen geven en loslaten, veel concreter wordt het niet. Maar ook dit went snel, en met trots zie ik dat hij verantwoordelijk is, rustig rijdt, goed in de spiegels kijkt en de regels respecteert. En bij mij, oude rot achter het stuur, worden de ingesleten rijpatronen weer eens opgefrist, een welkome bijvangst. Wat een geweldige methode is dit om te leren autorijden, zoveel rijervaring op te kunnen doen alvorens zelfstandig de weg op te gaan.
Drieduizend kilometer - met onze vakantietripjes worden het er waarschijnlijk veel meer - onderweg naar meer vrijheid en zelfstandigheid. Drieduizend kilometer gezelligheid, muziekje op, goede gesprekken en tijd met elkaar zonder afleiding van onze mobiele telefoons. Tenslotte moet hij zijn aandacht bij de weg houden, en ik moet het toch ook een beetje in de gaten houden (al zeg ik dat natuurlijk niet hardop).
Drieduizend kilometer loslaten. Bewust genieten, althans een poging daartoe. Omdat je weet dat het nooit meer terugkomt.
 |
| Aanleg terras voor het broodbakhuisje |
