De Creuse is reuze: oktober 2019

Eindelijk heb ik weer eens wat ruimte om een nieuw blog te schrijven. De drang en de zin waren er wel, en de verhalen drongen zich in mijn hoofd aan elkaar op, maar het was de tijd die ontbrak.

Met een baan als zelfstandige in de makelaardij maak ik het mezelf ook niet makkelijk, want dit werk stopt nooit, en al helemaal niet als de zaken goed gaan en de verantwoordelijkheden en deadlines zich opstapelen.

En was het maar alleen gezin, werk, huishouden, hobby's en sociaal leven. Daar kan een mens zijn leven goed mee vullen. Wij kochten destijds een boerderij, 'habitable de suite'. Dat het bewoonbaar moest zijn, was mijn enige eis in ons Franse avontuur. Ik had in onze zoektocht te veel lekkende caravans gezien in drassige weilanden waar moeder de vrouw haar kroost moest bezig zien te houden terwijl manlief zich met huid en haar stortte op de renovatie van een ingevallen schuur. Dat zou mij niet gebeuren. Het nadeel echter van een bewoonbaar huis, zo weten we nu, is dat er geen directe noodzaak is om te verbouwen. Zeker niet als de kinderen nog zo klein zijn en letterlijk en figuurlijk weinig ruimte innemen. Maar kleine jongens worden snel groot, en nu werk en inkomen stabiel zijn, en het niet lang meer duurt alvorens ik onze oudste recht in de ogen kan kijken, zijn we binnen verder gegaan met het creëren en uitbreiden van een warm en comfortabel nest.

Een oud huis verbouwen is een langdurig, taai en kostbaar proces, zeker als je zoals Rob alles alleen doet, en een hoge standaard hanteert. Niks recht toe recht aan, maar met respect voor de stijl van de woning met hoge plafonds en muren die geaccentueerd worden met mooi lijstwerk en decoraties. En als je dan een beetje pech hebt, kom je verrotte balken tegen die vervangen dienen te worden. De natuurstenen muren zijn soms wel een halve meter dik. Tijdrovend is ook het continu opruimen zodat we enigszins normaal kunnen blijven wonen en werken. Ik stof en stofzuig alsof het mijn grootste hobby is om de boel een beetje leefbaar te houden. En af en toe ben ik het helemaal zat en roep ik hysterisch: Waarom in vredesnaam?! Waarom niet een rijtjeshuis in een rustige wijk waar de jongens met de fiets naar school kunnen en een kantoorbaan van negen tot vijf?!

Maar als er dan eindelijk weer een project wordt afgerond, we de troep opruimen en genieten van een verwarmde vloer en een gerieflijke nieuwe badkamer met mijn gedroomde bad op pootjes, zijn de tranen snel gedroogd en beseffen we dat we, hoe traag ook, toch grote stappen zetten.

De flexibiliteit van kinderen is jaloersmakend; zij stappen gewoon over de troep heen en zijn met heel andere dingen bezig. Manu zit alweer in de één na laatste klas van de lagere school en Viggo is in september begonnen op het Collège, de middelbare school. Hij heeft hier enorm naartoe geleefd, is zeker in het begin dolenthousiast en schopt het meteen al tot 'délegué de classe' (klasvertegenwoordiger). Maar na bijna acht vertrouwde en gemoedelijke jaren op de kleuter- en lagere school is het ook wennen, vooral de in mijn ogen overdreven bureaucratie. We krijgen de inloggegevens voor een digitaal systeem waarin we de vorderingen van onze oudste kunnen volgen en ook met de docenten kunnen communiceren. Daarnaast is er nog altijd het vertrouwde 'carnet de correspondance' waarin de ouders ieder bericht moeten ondertekenen. Als ik Viggo een keer zelf ophaal omdat er een uur uitvalt, mag hij niet meteen mee maar moet hij eerst weer het hele schoolplein over om een handtekening te halen bij 'Vie scolaire'. Zo kom ik er achter dat ik Viggo voor 'Formule B' heb opgegeven, waarbij de leerling zelfstandig het schoolterrein af mag. Mij wordt uitgelegd dat het verstandiger is als Viggo in 'Formule A' komt te zitten ("waar negentig procent van de kinderen in zit, zeker de schoolbus kinderen"), aangezien hij ver van school woont en toch niet zelfstandig naar huis kan.

Hoe anders groeien onze kinderen op dan wijzelf destijds, toen we regelmatig stiekem met de fiets van school vertrokken, om te spijbelen in het winkelcentrum waar we chips en frisdrank kochten en rondhingen zonder dat ook maar iemand wist waar we waren.

Ook het schoolregime verschilt nogal van het Nederlandse. Hoewel Viggo niet beter weet, vinden wij sommige gebruiken nogal ouderwets. Zo moeten de kinderen gaan staan als de docent binnenkomt, waarna ze pas weer mogen gaan zitten als de docent dit aangeeft. Als de directrice binnenkomt, moeten de kinderen ook gaan staan, en 'Bonjour Madame' zeggen.

Op een avond in september zijn we uitgenodigd voor de apéro bij een gepensioneerde Parijse buurvrouw. Ze heeft het hout in de open haard aangestoken, allerlei lekkere hapjes klaargemaakt, en er staan verschillende flessen drank op tafel. Keuze te over, en het is als altijd erg gezellig. We kennen haar ergernissen over het gebrek aan respect in de samenleving, vooral in Parijs waar ze het grootste deel van het jaar woont. In de metro waar iedereen naar zijn tablet staart en niemand nog oog voor elkaar heeft of een praatje met elkaar maakt. Jongeren die nog nooit een boek gelezen hebben en alleen maar filmpjes kijken. Geïnteresseerd vraagt ze Viggo naar zijn ervaringen op het Collège en al snel praten we over het in onze ogen ouderwetse regime. Ze is het zoals verwacht helemaal niet met ons eens en vindt het juist goed dat kinderen leren wat respect is. Maar misschien ben ik een 'vieux dinosaure', verzucht ze en ze schenkt nog maar eens bij.

We praten over het leven in de Creuse en buurvrouw legt uit waarom ze niet permanent hier wil wonen. De zomers vindt ze heerlijk maar als de herfst invalt en het 's avonds al vroeg donker wordt, is het voor haar tijd om de koffers te pakken en terug te gaan naar haar appartement op negen hoog in een buitenwijk van Parijs. Waar haar familie en vrienden wonen, en waar theaters, musea en restaurants wachten om bezocht te worden.

Of wij nooit spijt hebben van ons vertrek naar de Creuse, vraagt ze ons halverwege de avond, en ik vertel haar dat het er van afhangt wanneer je me het vraagt. Op dit moment, moe van de verbouwing, van acht weken schoolvakantie en met de stress en hectiek aan het begin van het nieuwe schooljaar, verlang ik naar het eerdergenoemde kant en klare rijtjeshuis met school om de hoek. Maar, leggen we uit, de kans is groot dat we dan ook weer verlangen naar de Creuse, de gemoedelijkheid van het leven hier, de natuurpracht en schone lucht, het zelfstandig ondernemerschap en de vrijheid die we hier genieten. Buurvrouw knikt instemmend en steekt nog een sigaartje op. "Il faut payer son prix pour la liberté."