De Creuse is reuze: april 2023

De Franse president Macron heeft het lef gehad om de hervorming van het Franse pensioenstelsel door te drukken. Veel Fransen zijn woedend en het land is massaal in opstand gekomen. In verschillende grote steden worden wegen en olieraffinaderijen geblokkeerd, het vuilnis niet opgehaald, allemaal omdat de pensioenleeftijd wordt verhoogd van 62 naar 64 jaar.

Meestal kabbelt het leven in de Creuse rustig door, en sijpelt de sociale onrust hier slechts mondjesmaat en veel minder heftig dan in de stadsregio's door, en dat is ook nu het geval. We kunnen gewoon tanken, de schoolbus rijdt normaal, en de afvalcontainers aan het eind van ons gehuchtje lijken te zijn geleegd, en als dat niet zo zou zijn, zouden we het met de zes (min of meer vaste) bewoners van ons dorpje waarschijnlijk niet eens merken.

Wel hebben we last van het stakend schoolpersoneel. "Il faut se battre", we moeten strijden, zegt een docent tegen Viggo. Ze heeft de diepe overtuiging dat haar onrecht wordt aangedaan, en dat moet je niet klakkeloos accepteren. Op sommige door de vakbonden uitgeroepen stakingsdagen raadt het Collège aan de kinderen thuis te houden omdat ook het ondersteunend personeel afwezig is en de schoolkantine gesloten. Andere keren is de school wel open maar vallen er verschillende lessen uit. De docenten hebben het recht om te staken, en zijn niet verplicht vooraf te melden of ze al dan niet meedoen. Verwarring alom dus, en de jongens roepen dat ze voor die paar lessen echt niet naar school gaan. "Niemand uit mijn klas gaat!", klinkt het hier de afgelopen weken regelmatig, in de hoop ons te overtuigen.

Viggo zit in zijn laatste jaar van het Collège en doet binnenkort examen voor het 'diplôme national du brevet'. Opgetogen vertelt hij dat het examen wellicht vereenvoudigd wordt doordat er veel lessen zijn uitgevallen.

Volgend jaar zal hij naar het Lycée (vergelijkbaar met de Nederlandse bovenbouw) gaan, en door de week vanwege de grote afstanden op een internaat verblijven. We bezoeken meerdere open dagen (gelukkig gaan deze gewoon door) van scholen in verschillende omliggende steden, om meer feeling te krijgen bij dit voor ons onbekende schoolsysteem. Ook zien we verschillende internaten van binnen. Deze bevinden zich op het terrein van de school en herbergen zeer functioneel ingerichte kamers voor meestal drie scholieren per kamer met een eigen bed, bureau en kast. De vergelijking gaat natuurlijk niet op, maar het doet me denken aan de bed-bad-brood-regeling voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Daarnaast een gemeenschappelijke ruimte waar 'les lycéens' 's avonds kunnen verblijven, met een bankstel, televisie, een pool- en voetbaltafel, een koelkast en computers.

Manu heeft nog twee jaren te gaan op het Collège in Auzances, maar wil graag overstappen naar het voetbal georiënteerde Collège Jules Marouzeau in Guéret, de hoofdstad van de Creuse, en voor ons een uurtje rijden. De school en internaat zijn gehuisvest in een prachtig, oud en imposant gebouw, en tijdens de open dag krijgen we een rondleiding van twee scholieren uit het eerste jaar. We ontmoeten één van de voetbaltrainers en nemen een kijkje op het internaat. Deze is aangepast aan de jongere leeftijdsgroep (tot vijftien jaar) en er zijn geen afgesloten kamers, maar het betreft een grote zaal met een soort half open units, met een bed en een kast en gordijn dat ze 's avonds dicht kunnen trekken. Aan de wand hangt het dagschema; om half zeven 's ochtends gaat de eerste wekker en om kwart voor tien 's avonds moeten alle lichten uit zijn. Het zal toch heel vreemd zijn als ik mijn twaalfjarige 's avonds niet zelf onder kan stoppen, maar Manu ziet het nog steeds zitten. Eén troost, het is nog uiterst onzeker of hij aangenomen zal worden; dit hangt af van allerlei factoren en op de eerste plaats moet er voldoende plek zijn.

Viggo's geplande schoolreis naar Italië gaat ondanks de stakingen door en hij heeft een onvergetelijke tijd in Rome en Napels waar zijn klas allerlei culturele bezienswaardigheden bezoekt. Manu vertrekt binnenkort met zijn klas naar Rosstal in Duitsland, waar Auzances ruim 25 jaar een vriendschapsrelatie ('jumelage') mee onderhoudt. We worden uitgenodigd voor een informatiebijeenkomst op school waar één van de leerkrachten de organisatie en programma van de reis toelicht. Om meer interactie te genereren met de Duitse gastfamilies, zijn enkele aanpassingen doorgevoerd. Zo zal er maar één scholier per gastgezin geplaatst worden in plaats van twee in voorgaande jaren, en wordt de zaterdag doorgebracht met de familie. Enkele ouders tonen zich bezorgd. Hoe gaat dat dan met de taal? De voorzitter van de vriendschapsband wuift de bezwaren luchtig weg. De Duitse kinderen spreken zeer goed Engels, ("daar kunnen wij Fransen nog een puntje aan zuigen"), en de matches vinden plaats op basis van interesses.

Op een zaterdagmiddag, aan de rand van het voetbalveld in een naburig dorpje, heb ik het nog even over de reis naar Duitsland met de moeder van een vriendje van Manu. Ze vindt het maar niks dat haar zoon alleen komt te zitten in een Duits gastgezin en is bezorgd.

Manu moet lachen als ik het hem in de auto op de terugweg vertel. Hij vindt het overdreven, en is zelf nergens bang voor. Ik realiseer me dat wij als Nederlands gezin in Frankrijk al zoveel (taal)hobbels hebben moeten nemen. Landsgrenzen zijn voor ons minder statisch dan voor de meeste klasgenoten van Viggo en Manu. De jongens zijn zo grootgebracht en weten niet beter.