De Creuse is reuze: Naoberschap

Naoberschap (nabuurschap) is een begrip uit Oost-Nederland waarbij de gezamenlijke noabers (buren) in een kleine, overwegend agrarische gemeenschap zich houden aan de noaberplicht en ze elkaar indien nodig met raad en daad bijstaan.

"Hier op het platteland staan mensen altijd voor elkaar klaar. Iedereen kent elkaar en helpt waar nodig", zei mijn Franse buurvrouw niet zonder trots, toen we ruim anderhalf jaar geleden in Frankrijk arriveerden. Ik had sterk de indruk dat ze ons op onze plichten wilde wijzen en vroeg me af wat naoberschap in de Creuse in de praktijk zou betekenen.
Vaak heeft ze gelijk. Buurvrouw heeft in de beginperiode regelmatig op Manu gepast. Rob helpt wel eens met klussen in en om hun huis, en in geval van nood staan we voor elkaar klaar. Dat een goede buur beter is dan een verre vriend, geldt zeker op het platteland. Opgelucht belde ik mijn buurvrouw met het verzoek Viggo op te pikken van de schoolbus toen ik met de auto achter een kudde koeien stil kwam te staan. Zo kan ik nog vele voorbeelden noemen. Maar recentelijk zijn we er achter gekomen dat er aan dit naoberschap ook duistere kanten zitten.
Ons hameau telt vier huizen en twee afvalcontainers, voor elke twee huizen één. Laatst betrapten we de boer uit een verderop gelegen gehucht op het dumpen van afval in de container van onze buren, die met vakantie waren. We wandelden ons weggetje uit toen hij zijn auto aan het uitladen was. We konden absoluut niet om elkaar heen, al leken wij de situatie pijnlijker te vinden dan hijzelf. We maakten een praatje over het weer, en we vroegen wanneer zijn zoon, die gebruik maakt van ons land, kachelhout zou komen brengen. Ouderwetse ruilhandel, zoals dat hier gebruikelijk is. Na ons praatje wandelden we verder, en zagen we tot grote ontsteltenis dat hij schaamteloos doorging met het storten van het puin. Afval in de vorm van auto-onderdelen, lege jerrycans en verfblikken, zo zagen we op de terugweg. Bestemd voor de vuilstort en niet voor een container. En zeker niet die van een ander.
We waren het voorval alweer vergeten toen we de betreffende container enkele dagen later op een andere plek zagen staan, namelijk pal voor het huis van de buren in plaats van aan het einde van het weggetje. "Iemand heeft afval gedumpt in onze container", verklaarde de buurman verontwaardigd. Hij zei te weten wie de dader was en had dit ook gemeld bij de burgemeester van ons dorp. Zij had verontwaardigd gereageerd, maar helaas om de verkeerde reden. Ze was niet boos vanwege de asociale actie van de boer, maar omdat onze buren bij haar kwamen klagen. Hoe durfden ze de lokale boer te beschuldigen van een dergelijke actie? "De boeren zijn heer en meester in Frankrijk", vertelde de buurman. "Ze worden beschermd op alle fronten en op alle niveaus, omdat ze het Franse platteland levendig houden."
Politiek staat hier dichtbij de burger. Veel dichterbij hoeft het van mij niet te worden. Ik krijg in de omgeving vaak positieve reacties als ik vertel in Lioux les Monges te wonen. Waar er in andere plaatsen werkelijk niks (meer) te beleven is, hebben wij in ons charmante, uit natuursteen opgetrokken dorpje, met zo'n vijftig bewoners in de winter en het dubbele aantal in de zomer, een heuse feestcommissie - Viva Lioux - , en de Grange, een soort dorpshuis waar alle festiviteiten gehouden worden. Paaseieren zoeken voor de kinderen, schildercursussen, muziekoptredens, discussieavonden, niks is te dol in Lioux. Onze eigen buurvrouw is de trotse président. Ik was altijd in de naïeve veronderstelling dat het peace & paix was tussen de dorpsbewoners, maar zo goed blijk ik niet op de hoogte. "C'était la guerre dans le village ('Er was oorlog in het dorp'), de hele zomer lang", vertelde een andere buurvrouw. Strijd om de macht in de feestcommissie, meningsverschillen over de financiën, de activiteiten en ga zo maar door. Het was volledig aan me voorbij gegaan.
Naoberschap is een mooi fenomeen. Het heeft wel iets om in zekere mate van elkaar afhankelijk te zijn en is het fijn om hulp te geven en te ontvangen. Maar er zijn grenzen. Wat ben ik blij met ons domeintje aan het einde van een doodlopende weg, op drie veilige kilometers van het dorpsgekonkel.

De kinderen hadden twee weken vakantie (Vacances de la Toussaint) en opa en oma kwamen een weekje op bezoek en hielpen met snoeien van de heggen waardoor het mooie uitzicht over de velden achter ons huis in ere werd hersteld.

En toen werd tot onze vreugd het mais aan de achterkant van ons huis van het veld gehaald en kunnen we weer genieten van ons mooie uitzicht. Zie hier het filmpje.

Manu was niet bij het raam weg te slaan om de grote landbouwmachines te aanschouwen.

Het mais is bijna weg. Quelle belle vue!

Met prachtig herfstweer gingen we een dagje naar Les Pierres Jaumâtres, een leuke plek in het noorden van de Creuse, met op een bergrug een indrukwekkende verzameling rotsen en keien, met een leuk chaletrestaurant en allerlei activiteiten voor kinderen en volwassenen.