De Creuse is reuze: Het gemeentelijke pluche

Witte rook boven het gemeentehuis van Lioux les Monges.

De buurvrouw staat trappelend van enthousiasme voor de deur. "We hebben een nieuwe burgemeester!" Een walm van alcohol verspreidt zich over onze keuken; de komst van de nieuwe burgervader is overduidelijk goed gevierd en buuf slaat een kopje thee resoluut af terwijl ze met een pijnlijke blik over haar buik wrijft. "We hebben de hele middag en avond gegeten en gedronken."

Zelf hebben we ons er niet zo mee beziggehouden, met de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad en burgemeester. Sterker, ik verkeerde aanvankelijk in de gemakzuchtige veronderstelling dat wij, Hollandais, niet het recht hadden om te stemmen. Toen ik hoorde dat onze stem op lokaal niveau wel op prijs wordt gesteld, bleken we te laat met inschrijven. Tant pis, wij hadden het verschil toch niet gemaakt. De kaarten waren al lang geschud: Jacques Payard, onze blinde dorpsgenoot, reeds jarenlang de premier adjoint (loco-burgemeester) en een algemeen zeer gerespecteerd man, zou de nieuwe voorman van Lioux worden. Er was slechts één lijst, met daarop de namen van zeven kandidaten voor de gemeenteraad, van wie er vier reeds gemeenteraadslid zijn. Niettemin schreven 64 dorpsgenoten zich in voor de verkiezingen, brachten er daadwerkelijk 54 hun stem uit, en kregen de meeste kandidaten voldoende stemmen om zich zeker te stellen van het gemeentelijke pluche.

Waar Nederland 403 gemeenten telt, kent Frankrijk er zo'n 37.000. Geen plaats is te klein voor een eigen Mairie, getuige ons eigen dorpje met zo'n honderd inwoners, van wie er slechts ongeveer de helft permanent wonen. Wij nuchtere Nederlanders hebben de neiging dit zeer kleinschalige politieke landschap niet au sérieux te nemen, maar dat is niet helemaal terecht. De Franse burgemeester is een politicus, hoe klein de schaal ook is. Fransen hebben doorgaans weinig vertrouwen in hun politieke leiders, maar Monsieur le Maire is een uitzondering. Desondanks is er steeds minder animo voor het ambt; financieel word je er niet veel wijzer van en het is veeleisend en tijdrovend. Niet voor niks staat er bij de (beperkte) openingstijden van de meeste Mairies op het platteland ook het mobiele nummer van de burgemeester. Volgens onze buurvrouw is het heel normaal om gewoon het huis van de burgemeester binnen te lopen met een vraag of een verzoek. Ik begrijp maar al te goed dat onze burgermoeder een vakantiehuis in de Dordogne heeft waar ze zich af en toe terug kan trekken. Haar tijd zit er op en ze mag nu gaan genieten van haar welverdiende rust.

De enorme betrokkenheid van onze dorpsgenoten bij de lokale politiek is bijzonder om mee te maken. Laatst werd ik gevraagd een huis in de verkoop te nemen in ons dorp, van een Fransman die inmiddels elders woont, in een ander departement op enkele uren rijden. We konden een afspraak maken tijdens het verkiezingsweekend, omdat hij dan speciaal terug kwam om te stemmen. Fransen op het platteland voelen zich enorm verbonden met de grond waarop ze leven. Voorbeelden te over, positief en negatief. Talloze charmante en pierre huizen staan in deze regio volledig weg te kwijnen, smekend om een nieuwe eigenaar die het op wil knappen. De Franse eigenaren laten het nog liever wegrotten dan dat ze het van de hand doen. In ons gehucht staat een allercharmantst huisje dat volledig overwoekerd wordt maar vrij eenvoudig op te knappen is. Veel dorpsgenoten azen er op, maar de eigenaar die in de regio Parijs woont en die we hier nog nooit gezien hebben, vertikt het om het pand te verkopen. Een ander voorbeeld: De boer die aanvankelijk gebruik maakte van onze weilanden, kon extra land kopen van de vorige eigenaar van ons huis. Dit leidde tot een felle discussie op ons domein, de twee heren gebogen over enorme cadastrale tekeningen, over de exacte grenzen van de verschillende percelen. Het ging om een enkele vierkante meter hier en daar, een peuleschil gezien de vele hectaren die hier beschikbaar zijn en relatief weinig waarde hebben.

Zelf voelen we die betrokkenheid minder, maar we hebben ook geen geschiedenis hier. Die ligt in Nederland, en wij volgden vanaf de letterlijke zijlijn de verslaglegging van de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen. Koude rillingen liepen over mijn rug, nadat ik Wilders hoorde vragen of zijn aanhangers meer of minder Marokkanen wilden. Ook zo ontzettend niet van deze tijd, waarin steeds meer mensen wonen en werken op verschillende plekken op de wereld. Waar ze, uitgerust met alle moderne communicatiemiddelen, een à la carte leven samenstellen, soms een tijdje in Nederland, dan weer in het buitenland van voorkeur, naar gelang de wensen en behoeften op dat moment. Maar misschien hebben wij makkelijk praten in ons gemoedelijke Lioux les Monges, waar we de deur van ons huis nog nooit op slot hebben gedaan en Rob laatst bekende zelfs de autosleutel in het contact te laten als hij even ergens moet zijn. Ik heb hier nog nooit ook maar één k..marokkaantje gesignaleerd, en criminele activiteiten zijn ver weg. De Franse dorpsgenoten laten hun waardering blijken door gebruik te maken van onze diensten en onze kinderen zijn meer dan welkom zijn op school.

"Jullie mogen je ook verkiesbaar stellen voor de gemeenteraad", oppert buurvrouw, en optimistisch kijkt ze ons aan. Eerst maar eens zorgen dat we voor de volgende keer ingeschreven staan, en zorgen dat we alle kandidaten op de lijst persoonlijk kennen, dan zijn we alweer een heel stuk verder geïntegreerd. Of we ooit dusdanig betrokken raken dat we zitting nemen in de Conseil Municipal waag ik te betwijfelen. Aan de andere kant: Het leven kan raar lopen!