zondag 13 december 2015

Les ga(mins) Hollandais


Voor het slapengaan nog snel een tekening maken voor Sint en Piet.
Ik neem plaats op een stoeltje in het leslokaal van de Grande Section, de hoogste kleuterklas van de school Fernand Gory in Auzances. De school is net afgelopen; de kinderen zijn zojuist opgehaald door hun ouders, verblijven nog even in de garderie (naschoolse opvang), of ze zitten in de schoolbus naar huis. Op de bureautjes liggen nog de restanten van het knutselwerk waar de kleuters aan hebben gewerkt. Hoewel ik hier vaker ben geweest, valt me nu pas op hoe rommelig het is in de klas; overal ligt wel wat, papieren, boeken, computers, knutselmaterialen, en ook aan de muren is geen leeg plekje te bekennen. Alles ademt leren: De maanden van het jaar, het alfabet in koeienletters, de verschillende schrijfwijzen voor één klank. Ik heb een afspraak met Maitre Alain, de meester van Manu en tevens directeur van de kleuterschool, om de ontwikkelingen van Manu te bespreken. Een dergelijke afspraak is niet vanzelfsprekend. Waar in Nederland veel belang wordt gehecht aan een optimale communicatie tussen het thuisfront en school, en ouders om de zoveel tijd een uitnodiging krijgen voor een tien minuten gesprek, kun je als ouder in Frankrijk desgewenst gedurende de hele schoolperiode een volkomen vreemde blijven. Veelzeggend was in dit opzicht de uitspraak van de vorige meester van Manu, Maitre Alexandre. Gedecideerd zei hij: "School is school en thuis is thuis", nadat ik hem tijdens een gesprek over mijn jongste beleefd had gevraagd wat we thuis zouden kunnen doen om het gedrag van Manu te verbeteren. Ter informatie: Waar Viggo voor de meesters en juffen een voorbeeld leerling is, ijverig, geconcentreerd, goede resultaten behalend, blijkt Manu zich te ontpoppen tot een coquin, een deugniet, die zich vooralsnog minder interesseert voor schoolse zaken. "Het zijn geen ernstige dingen", zei meester Alexandre tijdens het gesprek vorig jaar vermoeid. "Maar het gaat maar door. Toute La Journée." 
Intussen is Maitre Alain zelf ook gaan zitten op eenzelfde mini-stoeltje. Met minstens 1.95 meter lang en een imposant postuur, ben ik verbaasd dat het houten stoeltje zijn gewicht kan dragen. Voor de kleuters moet hij een reus zijn, met zijn grote handen, schoenmaat zeker 46, een neus die de ogen en mond in het niets laat verdwijnen, woeste zwarte krullen, en een bulderstem die de vloeren van de Maternelle laat trillen. Een passionele man, half Siciliaans, half Frans, streng doch rechtvaardig en met een grote passie en liefde voor zijn werk op school en voor de kinderen. En, zeker noemenswaardig, voor de Franse taal en cultuur.
Les sanglots longs...Des violons...De l'automne...Blessent mon coeur...D'une langueur...Monotone... 
Onze Manu, net vijf geworden, dreunt dit mooie, maar zwaarmoedige gedicht van Paul Verlaine uit zijn hoofd op, net als allerlei andere gedichten en liedjes, steevast eindigend met de naam van de dichter of schrijver. Ontroerend en grappig, dat zeker, maar tegelijk is het ook wel bizar als je vierjarige vol overtuiging zegt dat 'de lange snikken van de violen van de herfst mijn hart verwonden met een monotone loomheid'. Viggo en Manu maken er een spelletje van wie het gedicht het snelst kan opdreunen, maar ik vermoed dat er dieperliggende motivaties zijn voor het behandelen van Franse poëzie op de kleuterschool.
Maitre Alain pakt enkele schriften van Manu, waar hij druk doorheen bladert, onderwijl vertellend dat Manu in de klas, in tegenstelling tot het vorige schooljaar, très mignon is, heel lief, maar dat hij toch echt onvoldoende zijn best doet. De kinderen moeten bijvoorbeeld het alfabet in de juiste volgorde schrijven, en dit lukt Manu niet. Het is geen gebrek aan intelligentie, benadrukt de hoofdmeester, en lacht als hij zegt: "Manu zei dat hij het alfabet niet kan schrijven omdat hij 'Hollandais' is. Je hebt toch een zekere intelligentie nodig om zoiets te bedenken."
Viggo leerde destijds het ABC te zingen op de melodie van 'Altijd is Kortjakje ziek' (de melodie van dit liedje vindt haar oorsprong in het Franse 'Ah! vous dirai-je, maman') en ik vraag de meester waarom ze dat niet meer doen. "Nu oefenen we met Mozaaaarrrh", zegt hij en kijkt me trots aan, om vervolgens het alfabet te zingen op een melodie van Mozart. Hij nodigt Manu uit om mee te doen, maar die zwijgt in alle talen.
Bijna vier jaar na ons vertrek uit Nederland zijn onze jongens in vele opzichten verfranst. Ze vermengen de Nederlandse taal met de Franse en steeds vaker komen ze niet meer op een Nederlands woord. "Mama, de meester heeft me puni (gestraft)." Of: "Julien en Anais zijn amoureux." Woorden die veel gebruikt worden in het dagelijkse leven, zoals de dagen van de week, zeggen Viggo en Manu steevast in het Frans. In gesprekken met de Nederlandse familie leidt dit soms tot verwarring. "Opa, we komen lundi (maandag) naar Nederland!" Opa: "Eh....wat zei je? Wanneer?" Viggo heeft de neiging om Franse werkwoorden te vervoegen in het Nederlands. "Heeft sinterklaas bij jullie ook cadeautjes gedeposeerd?" Laatst zette ik een filmpje op van Bassie en Adriaan met de titel 'Adriaan wordt gestoord'. Viggo wist niet wat storen betekent. Een tijdlang sprak hij Nederlands zoals een Fransman Nederlands spreekt, met de nadruk op de laatste lettergreep van een werkwoord. "Zal ik dit eerst makèn?" Ze waren in Nederland nog te klein voor scheldwoorden, maar die achterstand hebben ze hier snel weten in te halen. Inmiddels kennen ze meer 'gros mots' dan me lief is.
Ook bepaalde gedragingen van de jongens zijn typisch Frans. Als iets hem niet zint, beweegt Manu beide wijsvingers heel kort heen en weer in de lucht, onderwijl met zijn tong klakkend. Viggo op zijn beurt voert het door wijnboer en schrijver Ilja Gort uitgeroepen 'Franse Nationale Gebaar' tot in de perfectie uit en past het bijna dagelijks toe. Voor degenen die onbekend zijn met dit fenomeen: Het FNG is volgens Gort het meest gemaakte gebaar in Frankrijk, waarbij de armen langs het lichaam hangen, ongeveer dertig centimeter van de heupen, de handen met de geopende handpalmen naar voren gedraaid. Terwijl je de schouders tot de oorlellen optrekt, plooi je de mond in een onschuld uitstralend neerwaarts pruilboogje. Tegelijkertijd laat je een zogenaamde mondscheet: met iets vochtige lippen een trompet nadoen terwijl je een klank uitstoot die er geschreven ongeveer zo uitziet: 'Bwôaahh...'. Gevorderden kunnen het gebaar versterken door in lichte verwondering het hoofd te schudden. Het FNG wordt gebezigd in vrijwel alle situaties die in meerdere of mindere mate als ongewenst worden ervaren. Komt iemand te laat, of komt hij helemaal niet, kom je zelf te laat, of helemaal niet? Schouders ophalen in een allesomvattend gebaar dat wil uitdrukken: Er is niets aan te doen, ik ga hier niet over, dit was de wens van een hogere macht. (Uit 'Overleven als God in Frankrijk', door Ilja Gort).
Ik heb gemerkt dat je als ouder niet zoveel te zeggen hebt over de 'verfransing' van je kinderen. Laatst kregen we bezoek van een Engels stel, dat we nog niet zo lang kennen. Het viel me op dat de jongens braaf een kusje gaven, terwijl wij deze Franse gewoonte niet verplichten of zelfs maar aanmoedigen omdat we het zelf niet gewend zijn. De Engelse kennissen reageerden ook verrast, want nog maar kort in Frankrijk bleek dit voor hen een nieuw verschijnsel.
Een prettige bijkomstigheid van de Franse cultuur is dat we onze kinderen zonder enige terughoudendheid mee kunnen nemen naar een restaurant. Viggo en Manu eten 's middags warm in de schoolkantine, standaard drie gangen, en lusten nagenoeg alles. Ze zijn gewend om gezamenlijk te eten waarbij er bepaalde regels gelden. Jammer genoeg kleven aan de Franse eetcultuur ook nadelen. Waar je in Nederland geen geluidjes hoort te produceren terwijl je eet, lijkt dat in Frankrijk geen enkel probleem. Iedereen, groot en klein, smakt er op los en praat zonder enige gêne met de mond vol. Helaas doen ook op dit vlak Viggo en Manu volwaardig mee. Ze reageren dan ook niet begrijpend en verontwaardigd als ik hen hier op wijs. "Wat doen we dan fout?" Verwarrend, opgroeien in twee culturen.
Ik vraag me in dit opzicht wel eens af hoe Frans of Nederlands Viggo en Manu zich op termijn zullen gaan voelen. Zelf voel ik me op en top Nederlands: Ik ben blij en trots als het Nederlands elftal goed presteert (oké oké...slecht voorbeeld) of als Nederlandse schaatsers het erepodium betreden en uit volle borst het Wilhelmus meezingen. Maar hoe zit dat als je op vierjarige leeftijd naar een ander land verhuist? Viggo vertelde laatst dat ze een 'arbre de la liberté' hadden geplant bij de school, een vrijheidsboom, als symbool voor vrijheid en democratie na de aanslagen in Parijs. Daarna hadden de kinderen gezamenlijk La Marseillaise gezongen. "Iedereen zong mee, maar ik ken dat liedje niet dus ik kon niet meezingen", zei Viggo boos.
Maitre Alain klapt de schoolschriften dicht; het gesprek zit er op. Zijn conclusie: Er is niets dat een goede schoolprestatie Manu in de weg hoeft te staan. Thuis wordt er weliswaar Nederlands gesproken, waardoor het Franse vocabulaire misschien nog wat achterloopt, maar daar heeft grote broer Viggo uiteindelijk ook geen last van gehad. "En", vervolgt de schoolmeester, "op het schoolplein weet Manu zich ook goed te redden. Vriendjes genoeg! Les ga Hollandais sont bien intégrés."


Manu vijf jaar! Bonne anniversaire!
Meester Patissier Robèrt.......
Spijkerpoepen tijdens het kinderfeestje.
Wat groeit het toch hard....snoeien!
Bij het Monument aux Morts in Clermont-Ferrand veel bloemen, kaarsjes, briefjes ter herdenking van de slachtoffers van de terroristische aanvallen in Parijs.

Typisch Frans.....vertaling van 'Imagine' van John Lennon naar het Frans.
Pizza's maken met vriendjes Tijn en Jules.
Jaarlijkse traditie....kerstboom versieren in het dorp.
Met als ieder jaar heerlijke Glühwein gemaakt door de voormalige Madame la Mairesse.

























13 opmerkingen:

  1. Oh heerlijk om te lezen!!! Weer heel leuk geschreven😂

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Superleuk om te lezen Mariska, is het bij jullie ook nog zo warm? Groetjes daar! Monique

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Monique, dank je! Ja hier ook nog heerlijk weer, vreemde gewaarwording deze temperaturen in combinatie met de kerstverlichting overal. Fijne feestdagen! Groetjes van ons 4en

      Verwijderen
  3. Superleuk om te lezen Mariska, is het bij jullie ook nog zo warm? Groetjes daar! Monique

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Zeker heerlijk om te lezen! Heimwee!!
    Hele fijne feestdagen en hopelijk tot gauw weer.

    Liefs van ons

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Sanne, dank je! Hoop jullie snel weer hier te kunnen zien. Fijne feestdagen en a bientot!

      Verwijderen
  5. Wat een mooi verhaal en zo herkenbaar! Fijne feestdagen en een prachtig 2016! En die koffie kom ik in 2016 bij je drinken!

    Esther Dieperink

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ha Esther, dank je, jullie ook hele fijne feestdagen en een gelukkig en gezond 2016 in de mooie Auvergne! En welkom hier, gezellig! Groetjes, Mariska

      Verwijderen
  6. Lekker stuk weer, fijn om te lezen.
    Fijne dagen en tot in 2016 !?
    groet, Marjan

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je Marjan, en heel leuk elkaar in het nieuwe jaar weer te zien, dusse.... fijne dagen ook voor jullie en a bientot! Groetjes, Mariska

      Verwijderen
  7. Ik vind dit echt zo leuk om te lezen. Wij wonen wel pas een half jaar in de Corrèze, maar dit stukje is echt heel herkenbaar voor ons. Onze oudste zoon zit op CP, onze dochter op MS en onze jongste start bijna in de TSP :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hoi Sara, dank voor je bericht. Altijd leuk om reacties te krijgen! Houd jij toevallig ook een blog bij? Heel veel succes in de Correze. Groetjes, Mariska

    BeantwoordenVerwijderen